Projectinformatie
Help fietspaden veiliger maken!
Op een vergevingsgezind fietspad hebben fietsers, en met name ouderen, minder risico op een enkelvoudig ongeval. Bijvoorbeeld door ontbreken van obstakels op of langs het fietspad, bredere fietspaden, beter belijning, betere bermverharding en geen hoogteverschillen tussen stoeprand en fietspad. Voor meer informatie over het project zie de diverse menu’s op deze website
Doel van het project
Dit project is gericht op de realisatie van het ‘vergevingsgezinde fietspad’: een weg of fietspad waarop enkelvoudige letselongevallen beduidend minder optreden en men rekening houdt met de oudere fietser.
Vergevingsgezindheid uit zich in:
- koers/balans houden
- ruimte voor foutcorrectie
- afwezigheid of afscherming van obstakels.
Het doel van het project is drieledig:
- Voorkomen van enkelvoudige letselongevallen van oudere fietsers;
- Stimuleren van fietsgebruik onder ouderen om hen mobiel en fit te houden;
- Bijdragen aan duurzaam veilige fietsinfrastructuur.
De doelstellingen van het project sluiten goed aan op de Beleidsimpuls Verkeersveiligheid – die in 2012 is opgesteld als aanvulling op het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2008-2020 – en op het beleid van decentrale overheden. Daarnaast sluit het Vergevingsgezinde Fietspad ook goed aan op het lopende project van het Ministerie van I&M gericht op ‘fiets best practices / modelaanpak’ bij gemeenten, en het initiatief van I&M en het Fietsberaad omtrent de aanpak van paaltjes op het fietspad en gladde fietspaden.
Opdrachtgever is het ministerie van Infrastructuur en Milieu, het project is onderdeel van het initiatief Veilig Fietsidee van het ministerie. Het project loop van 2013 t/m begin 2016, en wordt uitgevoerd door de samenwerkende partijen Royal HaskoningDHV (initiatiefnemer), Rijksuniversiteit Groningen (RuG), Fietsersbond, Provincie Overijssel, Provincie Fryslân (ROF), Provincie Utrecht, Politie IJsselland, Gemeente Leeuwarden en Zwolle.
Enkelvoudige fietsongevallen
Het voorkomen van enkelvoudige fietsongevallen is een speerpunt in het huidige verkeersveiligheidsbeleid. Een groot deel van deze ongevallen is direct te relateren aan infrastructurele factoren (zie onderstaande figuur). Fietsers raken uit balans, van het pad of de weg af en botsen tegen obstakels op of naast het fietspad.
Ouderen (50-plussers) zijn oververtegenwoordigd in enkelvoudige fietsongevallen. Dat komt onder andere door functionele beperkingen bij het ouder worden (zicht, contrast waarneming, evenwicht, kracht, reactievermogen, informatieverwerking). En door hun hogere fysieke kwetsbaarheid, waardoor zij relatief vaak ernstig letsel oplopen. Tegelijkertijd worden fietspaden in Nederland steeds drukker en gaan ook ouderen steeds meer, op andere typen fietsen en met hogere snelheid fietsen (elektrische fietsen).
Door de combinatie van verhoogd risico en toenemende drukte zal naar verwachting het aantal slachtoffers onder oudere fietsers de komende jaren nog verder toenemen.
Om deze trend te doorbreken ligt er een belangrijke sleutel bij het gedrag van de oudere fietser in relatie tot de fietsinfrastructuur: ontwerp en inrichting van fietspaden moet afgestemd worden op de capaciteiten en beperkingen van de oudere fietser. Vanuit deze visie worden in dit project concrete stappen gezet in de richting van Duurzaam Veilige fietsinfrastructuur, en meer specifiek het Vergevingsgezinde Fietspad. Er wordt voortgebouwd op lopende initiatieven zoals het verwijderen van onnodige paaltjes op fietspaden. De kennis zoals weergegeven in figuur 1 is een goede basis om op voort te bouwen en nieuwe kennis en gerichte, nieuwe en effectieve maatregelen te ontwikkelen.
Speerpunten
Om tot het ontwerp van een vergevingsgezind fietspad te komen, is het noodzakelijk de onderliggende oorzaken en factoren die leiden tot enkelvoudige fietsongevallen beter te kunnen benoemen. Speerpunten binnen het onderzoek zijn:
- Kennisontwikkeling
over het ontstaan van enkelvoudige fietsongevallen met ouderen en de effecten van maatregelen
- Praktijkoplossingen:
Met dit project wordt een inhaalslag gemaakt in de veilige inrichting van fietspaden, rekening houdend met lokale beperkingen. Een objectvrije ruime berm is immers niet overal te realiseren, wat kan er in die gevallen wél gerealiseerd worden dat een fietspad veiliger maakt.
- Doorwerking van de resultaten:
De doelgroep wordt direct bij het project betrokken. Dat is belangrijk om goed aangehaakt te zijn en te blijven bij de behoeften van de doelgroep. Centraal staat de doorvertaling van de projectresultaten naar richtlijnen, CROW/Fietsberaad publicaties voor ontwerp en inrichting van fietspaden, waarmee de kennis direct toegankelijk wordt voor toepassing in de praktijk door professionals.